Frits, Pieter
From VerhalenWiki
Volgens Houbraken was hij een schilder van moralistische en fantasiestukken. Tijdens zijn verblijf in Italië sloot hij zich aan bij de kunstenaarsgroep Bentvueghels* in Rome. Gewoonlijk voorzagen deze kunstschilders elkaar van een bijnaam. Op de nog jonge leeftijd van zeventien jaar kreeg Pieter Fris van hen de bijnaam 'Welgemoed' (moed) vanwege het zijn moed tijdens zijn inwijdingsceremonie. Bij deze ceremonie stond men in een cirkel om hem heen en stak men rotjes af. Hij doorstond dit zonder een spier te vertrekken. Er werd zelfs een gedicht geschreven over zijn moed. Houbraken vermeldde dat Fris zich schaamde voor zijn beroep als kunstschilder. Toch bleef hij, ook later dit beroep uitoefenen in Delft.
Op de site kunstbeeld-site lezen we het volgende over de werken van Pieter Fris. De tekst is voorzien van afbeeldingen van de schilderijen.
- Tijdens de restauratie van een schilderij van Pieter Frits, blijkt het schilderij gruwelijke taferelen te bevatten die waren verstopt onder een laag verf. Het doek bevat verschillende momenten uit de geschiedenis van de moord op de gebroeders De Witt. De scènes waarin de dode lichamen van de broers te zien zijn, zijn in de negentiende eeuw overgeschilderd. De reden voor deze kuising is niet bekend. Waar de dode lichamen lagen was een kanon geschilderd.
In augustus 2012 was in Museum de Gevangenpoort in Den Haag werk van Pieter Fris te zien. Artlistings had daarover het volgende kunstnieuws te melden:
- Van dinsdag 28 augustus tot en met zondag 16 september is in Museum de Gevangenpoort in Den Haag het unieke schilderij 'de Moord op de gebroeders De Witt' van de hand van de zeventiende-eeuwse schilder Pieter Frits te zien. Het schilderij is in bezit van het Haags Historisch Museum en is recentelijk gerestaureerd. Daarbij zijn enkele opzienbarende ontdekkingen gedaan.
- De moord op de gebroeders De Witt op 20 augustus 1672 is op vele manieren overgeleverd. Naast diverse beschrijvingen in dichtvorm zijn er meerdere tekeningen en prenten overgeleverd die in vreselijke beelden laten zien wat er met de gebroeders De Witt in het rampjaar gebeurde. Schilderijen met de moord als onderwerp zijn echter zeldzaam.
- Het unieke Haagse schilderij toonde voor de restauratie de gruwelijke moord op de gebroeders Johan en Cornelis De Witt in drie fasen. Links is te zien hoe de broers uit de Gevangenpoort worden gevoerd, nadat de deur is geforceerd. In het midden is te zien hoe Johan wordt doodgeschoten en Cornelis wordt uitgekleed. Rechtsboven zien we het Haagse ‘Groene Zoodje’, waarop de lichamen van de broers uiteindelijk zouden eindigen. Tijdens de restauratie bleek dat er onder het Groene Zoodje aan de rechterzijde van het schilderij oorspronkelijk iets ander te zien is geweest; op de plek waar eerst een kanon werd voorgetrokken bleek de schilder Frits de twee dode lichamen te hebben afgebeeld, terwijl de omstanders bij de broers hun vingers, tenen en tong afsneden.
- Deze gruwelijke oorspronkelijke beelden blijken na onderzoek van de verwijderde verf in de 19de eeuw te zijn overgeschilderd. Met deze restauratie is het schilderij weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld en zijn letterlijk enkele opzienbarende onthullingen omtrent de moord op de gebroeders De Witt weer blootgelegd. De waarheid bleek hier het daglicht niet te kunnen verdragen. Het weer ongekuiste schilderij toont ons in olieverf wat wij tot nu toe alleen in prenten konden zien en in oude geschriften konden lezen.
- De Bentvueghels, ook Bentvuegels of Bentvogels genoemd, was een soort broederschap van voornamelijk Noord- en Zuid-Nederlandse kunstenaars in Rome. De Bentvueghels telden ongeveer 480 leden in de honderd jaar (1620–1720) dat het genootschap bestond. Niet alleen kunstschilders en tekenaars waren lid, maar ook andere kunstenaars zoals edelsmeden, beeldhouwers en dichters.
Bronnen: Kunstbeeld.nl; Biografisch portaal van Nederland; Wikipedia; Ecartico; Artlisting; ONA-Delft; DTB-Delft.